Afgelopen zomer was ik weer op een inspirerende bijeenkomst van de Ondernemersclub WF. Deze vond plaats op de mooie golfbaan van Spierdijk. Het onderwerp van de avond was “serendipiteit”. “Serenwat” dacht ik? Mij zei het woord in eerste instantie niet zoveel.
“Serendipiteit is het vinden van iets onverwachts en bruikbaars, terwijl je op zoek bent naar iets totaal anders”.
Columbus was op weg naar Indië, maar ontdekte per ongeluk Amerika. Maar ook in de wetenschap komt dit verschijnsel vaak voor. Zo is bijvoorbeeld penicilline uitgevonden. Tijdens onderzoek naar een bepaalde bacterie, bleek rondom een toevallige schimmel de bacterie niet te groeien. Later werd de stof die deze schimmel uitscheidde penicilline genoemd. En wist je dat door de plezierige bijwerking van een bloeddruk verhogend middel viagra werd uitgevonden? Maar ook de uitvinding van aspartaam, champagne, vloeipapier, het theezakje, post-it en de röntgen stralingen, berust op toeval. Een toevallige onderbreking van een proces, een briljante mislukking, welke iets bruikbaars oplevert.
Ook in het bedrijfsleven kan serendipiteit mooie dingen opleveren. Nu vraag ik me uiteraard af, hoe je dit toeval een handje kunt helpen. Organisaties verschillen in cultuur. Je hebt organisaties waar regels en procedures vooral vastliggen, “behoudende” organisaties waar de dingen gaan zoals ze altijd al gingen. Van de medewerkers wordt verwacht dat ze doen wat ze altijd al deden. Het is vooral niet de bedoeling dat er fouten worden gemaakt en risico’s dienen dus te worden vermeden. Daar en tegen zijn er organisaties die een meer open cultuur hebben, waar medewerkers worden gestimuleerd om initiatief te nemen, waar durf en doorzettingsvermogen worden beloond, fouten mogen worden gemaakt om van te leren en risico vermijdend gedrag wordt voorkomen. De werknemers zelf zijn openminded. Welke type organisatie met welke type werknemer heeft de meeste kans op serendipiteit denk je? En uiteindelijk de meeste kans op bestaansrecht en contiguïteit? Precies.
En serendipiteit op persoonlijk vlak? Denk hier eens over na, wat zijn je meest waardevolle herinneringen? Grote kans dat deze berusten op serendipiteit. Je was iets van plan, wilde iets gaan doen, maar toevallig kwam er iets tussen dat leidde tot iets moois. Een briljante mislukking. Zo zat ik op mijn 24ste in de tram op weg naar een bijeenkomst op het Leidsche plein om uitgezonden te worden naar het buitenland om te werken in een horecagelegenheid. Afgestudeerd, klaar voor de volgende stap. Ik kijk uit het raam en mijn oog valt op een uithangbord in een steeg. Portugalia. Een Portugees restaurant. Omdat ik net terug was uit Portugal, daar de taal had geleerd, leek het me mooi om de taal te blijven oefenen. Bovendien leek een bijbaan in de horeca me heel gezellig. Een goed idee, voor de time being. Dus ik stapte spontaan uit de tram. Terwijl ik buiten de menukaart stond te bestuderen, had de manager die mij zag staan, al besloten dat ik zijn toekomstige vrouw zou worden. En zo geschiedde. Mijn man kwam toevallig en onverwachts in mijn leven, maar bleek heel bruikbaar. Sinds dat ik kennis heb gemaakt met de betekenis van serendipiteit heb ik een nieuwe koosnaam voor mijn man. Hij is mijn “briljante mislukking”.
Moraal van dit verhaal? Flexibiliteit en open staan voor je omgeving kan tot mooie dingen en nieuwe inzichten leiden. Herken je serendipiteit in jouw werk of persoonlijk leven? Ik daag je uit je briljante mislukkingen hier te delen!!
Arbeid – en Organisatie psycholoog Nicolette Raap, [email protected] of 06 4970 4463