A businessman holding a business card with the words, It starts with You.
Misschien heeft u als ondernemer of als leidinggevende ook wel eens te maken met werknemers die zich afhankelijk opstellen, volgzaam zijn, voornamelijk ‘ja’ knikken, meelopen, kritiekloos zijn. Werknemers die weliswaar geen of nauwelijks fouten maken, maar doordat ze geen enkel risico willen lopen, tevens niet uitblinken in het nemen van beslissingen of het dragen van verantwoordelijkheden. Of misschien heeft u wel te maken met werknemers die vooral klagen? Zonder daarbij tot initiatieven te komen? Openlijke weerstand of “onder de tafel”? Wanneer u dit herkent, raad ik u aan even verder te lezen.
Onlangs volgde ik een workshop waar letterlijk werd gezegd, “jijzelf traint je omgeving”. Een mooie zin. Het betekent dat u zelf invloed heeft op het gedrag van de ander. Maar hoe krijgt u het voor elkaar dat u taken kunt delegeren aan medewerkers en dat die taken goed opgepakt worden? Hoe krijgt u positief kritische medewerkers die niet alleen ‘ja’ zeggen, maar ook ‘ja’ doen? Hoe overwint u weerstand en “ja maar gedrag”?
Roos van Leary
De psycholoog Leary ontdekte dat mensen vaak op een voorspelbare manier op elkaar reageren. Bepaalde logische en voorspelbare interactie patronen ontstaan. In zijn theorie heeft gedrag van mensen te maken met twee belangrijke factoren. De figuur hieronder beeld dat uit. De eerste factor heeft te maken met hiërarchie (verticale as). Wie neemt de leiding in het gesprek (boven gedrag)? De ander volgt en stelt zich ‘volgend’ (onder gedrag). De tweede factor heeft te maken met de sfeer waarin mensen met elkaar omgaan (horizontale as). Je kunt met anderen willen samenwerken, of juist meer individueel te werk willen gaan, of zelfs anderen willen tegenwerken.
Hoe ontstaat dan een patroon?
Eenvoudig gezegd: leiding nemend gedrag roept volgend gedrag op, volgend gedrag roept leiding nemend gedrag op, samenwerkend gedrag roept samenwerkend gedrag op en tegengedrag roept meestal tegengedrag op. Dit zijn automatische reacties. Wilt u dat uw gesprekspartner zelf de verantwoordelijkheid pakt? Stel uzelf eens volgend (afhankelijk) op: “ik weet ook niet wat je nu het beste kan doen”. Of wanneer u zich irriteert aan die klagende medewerkers, kunt u nagaan dat het geen zin heeft om hier tegenin te gaan. Tip van de sluier, al bent u ertoe geneigd, wijs of straf de klachten niet af, dit versterkt het klaaggedrag. In het ergste geval gaan mensen zwijgen of afhaken. U kunt de ander bijvoorbeeld vragen: “hoe zou jij het dan aanpakken?”, dus volgend / samen gedrag, waarmee u de ander als het ware traint in het patroon van samen en leiding nemend gedrag te gaan zitten.
In de vereenvoudigde weergave van de ‘Roos van Leary’ hieronder, kunt u dit nagaan.
Ik daag u uit eens eerlijk bij uzelf te raadde te gaan: hoe reageert u op uw werknemers wanneer zij bepaald gedrag vertonen dat u anders zou willen zien? Hoe traint u uw omgeving? Krijgt u al enig beeld bij hoe u verantwoordelijkheden lager in de organisatie krijgt? Hoe u open en eerlijke communicatie krijgt en weerstanden boven water? Ander gedrag vergt oefening en reflectie. In de vorm van coaching, of een interessante workshop voor het hele team waarbij het model onderliggend is. Graag praat ik verder met u over leiderschap. Neem contact op met Arbeid – en Organisatie psycholoog Nicolette Raap via [email protected] of 06 4970 4463.